Lesbianisme en de lesbische geschiedenis: dit moet je weten
Lesbisch is een term om vrouwen te duiden die een gedeelde seksuele geaardheid hebben. Deze term is heel normaal geworden in de 20ste en 21ste eeuw, maar dat is niet altijd zo geweest. Dat wil niet zeggen dat er vroeger geen lesbische vrouwen waren, er werd alleen maar weinig over geschreven. In geschiedenisboeken staat veel meer geschreven over mannelijke homoseksuele relaties. In bepaalde tijdperken en culturen werd dit geaccepteerd, maar in sommige samenlevingen werden homoseksuelen ook hard gestraft en zelfs vervolgd.
In de 19de eeuw kwamen de eerste seksuologen ten tonele. Zij zagen een lesbische geaardheid toen nog als een geestesziekte. Gelukkig is er een hoop veranderd in de loop der jaren. Lesbische relaties werden vaak gezien als ongevaarlijk, behalve als de macht van de man daardoor in gevaar kwam. Hierdoor werd er weinig over geschreven en is het een ware zoektocht naar informatie. Toch ben ik erin gedoken en heb zo goed als mogelijk een chronologische tijdlijn samengesteld over de lesbische geschiedenis.
Test: ben ik lesbisch
Ontdek met deze korte test of je lesbisch bent. Invullen kost maximaal twee minuutjes
Kleine nuance: natuurlijk is een test niet bepalend, het geeft een indicatie!
De oorsprong van de term lesbisch
De woorden lesbisch en lesbienne zijn afkomstig van het Griekse eiland Lesbos. Vroeger werd alles wat van Lesbos kwam Lesbisch genoemd, zoals Lesbische wijn of Lesbische olijven. Dit is in het midden van de 19de eeuw veranderd. Het werd toen pas een woord om vrouwen te duiden die op andere vrouwen vallen.
De vrouwelijke dichter Sappho is hier de grootste aanleiding voor, zij leefde in de 6de eeuw voor Christus op Lesbos. Een grote groep vrouwen werd achtergelaten op het eiland onder de hoede van Sappho. Zij gaf hen les en zorgde voor hun culturele vorming. Sappho schreef gedichten over het dagelijks leven, de relaties onderling en hun rituelen. Haar poëzie concentreerde zich vooral op de schoonheid van vrouwen, Sappho kwam openlijk uit voor haar liefde voor vrouwen.
Tegenwoordig zie je veel verschillende namen voor lesbische vrouwen. Denk aan:
Lesbienne
Lesbi
Lesbo
Pot
Lesbianisme in de oudheid
Eén van de oudste culturen van de wereld bevond zich in Mesopotamië, een enorm rijk waar tegenwoordig Irak, Iran, Turkije en Syrië ligt. Hammurabi is een oud wetboek uit Mesopotamië, het werd ongeveer 1700 jaar voor Christus geschreven. In dit boek wordt de term Sal-zikrum gebruikt, wat man-vrouw betekent. Dit is een verwijzing naar bepaalde vrouwen die met andere vrouwen mogen trouwen.
Lesbisch zijn in het oude Egypte
Ook in het oude Egypte worden verwijzingen gevonden naar lesbische liefde. In het oude Egyptische rijk werd naastenliefde nog duidelijk afgekeurd, bijvoorbeeld in het Droomboek van Papyrus XIII. Hierin staat dat een vrouw die droomt over gemeenschap met een andere vrouw een slecht einde zal kennen. In het nieuwe Egyptische rijk werd er niets over geschreven, maar afbeeldingen op muren en op gebruiksartikelen van vrouwen maken duidelijk dat er vrijer werd gedacht. Schaars geklede en naakte vrouwen staan hierop afgebeeld met suggestieve poses en handelingen.
De oude Griekse cultuur is bij vele mensen bekend. Er is weinig bekend over vrouwelijke homoseksualiteit in de Griekse oudheid, behalve natuurlijk de poëzie van Sappho. In haar gedicht Sappho 94 wordt duidelijk een vrouwelijke homoseksuele handeling beschreven. Een andere dichter is Alcman, zij leefde ongeveer in dezelfde tijd als Sappho. Ook zij dichtte over lesbische verlangens.
Strikte denkwijze over lesbianisme
Er wordt nog wel eens gedacht dat homoseksualiteit in de tijd van de Romeinen geaccepteerd werd. Het had echter niets met naastenliefde te maken, maar meer met macht. De homoseksuele relaties van toen kun je daarom eerder zien als een meester-slaaf verhouding. Over lesbianisme werd zeer strikt gedacht, waarschijnlijk vanwege dezelfde machtsverhoudingen en strikte rollen. De beroemde filosoof Seneca noemt in één van zijn boeken dat een man zijn vrouw en haar vrouwelijke minnaar vermoord. Hij noemt dat hun daad slechter was dan overspel tussen man en vrouw.
De lesbische geschiedenis in de middeleeuwen
Homoseksualiteit werd in de middeleeuwen zwaar bestraft. Dat kwam doordat het christelijke geloof grote invloed had in Europa. De kerk had een zeer strikte kijk op relaties en hoe onderlinge verhoudingen horen te zijn. Door monniken in Ierland werden er zelfs een soort wetboeken geschreven.
Hierin werd vermeld hoe iemand moest boeten als er een misdaad werd begaan zoals sodomie. Sodomie werd beschreven als alle seksuele handelingen die geen voortplanting als doel hebben. Naastenliefde werd in deze tijd niet beschreven als homofilie of een lesbische relatie, maar als sodomie.
In sommige gevallen werd sodomie bestraft met gevangenisstraf, maar in bepaalde landen werden mensen ook gedood. Er bestaan beschrijvingen uit de middeleeuwen van lesbische vrouwen die werden bestraft, sommigen werden gevangengezet, anderen werden geëxecuteerd. Zo werd er bijvoorbeeld in 1477 in het Duitse Speyer een meisje verdronken vanwege lesbische handelingen.
De vroegmoderne tijd en lesbianisme
De vervolging van mensen vanwege sodomie werd in de 17de eeuw in Nederland veel minder. Homoseksuele mannen en vrouwen voelden zich hierdoor wat vrijer. Dit uitte zich in de 18de eeuw in het ontstaan van netwerken en cafés waar ze samen konden komen. Bekende Nederlandse lesbiennes in deze tijd waren Betje Wolff en Aagje Deken. Zij leefden samen en beschreven hun platonische liefde in geschriften.
Strikte genderrollen
Hechte en intieme relaties tussen vrouwen kwamen in de 19de eeuw veel voor. In deze tijd bestonden er namelijk nog erg strikte genderrollen. Een vrouw kon bijvoorbeeld geen emotionele steun verwachten van hun man, daarom zochten vrouwen steeds meer steun bij elkaar. Vrouwen ontwikkelden steeds meer hechte emotionele relaties met elkaar, maar het huwelijk met een man bleef de norm.
Lesbische geschiedenis in de 20ste eeuw
Voor de 20ste eeuw waren lesbiennes eigenlijk zo goed als niet zichtbaar in het sociale leven. De seksuologen Havelock Ellis en Richard von Krafft-Ebing waren de eersten die het onderwerp openlijk duiden. De jaren 20 van de 20ste eeuw staan bekend als The Roaring 20’s, een tijd van grote veranderingen. Het boek van Radclyffe Hall zorgde voor een positieve en grote verandering voor lesbische vrouwen. De hoofdpersoon in het boek The Well of Loneliness is Stephen Gordon. Het werd de held en het rolmodel voor lesbische vrouwen die als butch geïdentificeerd wilden worden.
Berlijn was in deze periode het centrum voor lesbische vrouwen. Er waren hier enorm veel uitgaansgelegenheden voor lesbiennes. Eén van de bekendste lesbische nachtclubs stond echter in Parijs; Le Monocle. In Nederland was de keus voor lesbische vrouwen kleiner, alleen café het Mandje aan de Zeedijk in Amsterdam was een bekende plek.
Test: ben ik lesbisch
Ontdek met deze korte test of je lesbisch bent. Invullen kost maximaal twee minuutjes
Kleine nuance: natuurlijk is een test niet bepalend, het geeft een indicatie!
Lesbische relatie: butch en femme type
Na de twee wereldoorlogen leek de vrijheid en zichtbaarheid voor lesbische seksualiteit weer wat verdwenen. Homoseksualiteit onder vrouwen mocht bestaan, maar dan wel onder bepaalde normen. Zo moest een lesbische relatie altijd bestaan uit een butch en femme type. De tweede feministische golf in de jaren 70 veranderde deze norm radicaal. Een mannelijke identiteit voor een vrouw (butch) kreeg een hoop kritiek, maar ook de verhouding tussen een butch en femme, wat min of meer gezien werd als een man-vrouw verhouding. Deze verhouding impliceert dat
heteroseksualiteit de norm is en daarom beter dan homoseksualiteit. De ouderwetse rolmodellen werden hierdoor minder populair, in eerste instantie kwam het androgyne type daarvoor in de plaats. In de jaren 70 waren er veel protestbewegingen, ook de homobeweging kwam in deze tijd veel in opstand. Dit resulteerde in 1977 tot de eerste Gay Pride in Nederland, het werd georganiseerd door de Internationale Lesbische Alliantie.
Lesbische vlag
De lesbische vlag is een vlag die gemaakt is speciaal voor de lesbische gemeenschap. Dit is iets anders dan de algemene regenboogvlag die je veel ziet. Goed om te weten is dat er meerdere varianten zijn van de lesbische vlag. Sinds 1999 zijn er veel ontwerpen voorgesteld en gebruikt. Hoewel er persoonlijke voorkeuren zijn, is geen enkel ontwerp door de gemeenschap geaccepteerd als de officiële lesbische vlag.
Homoseksualiteit: een ziekte of stoornis?
In 1952 werd homoseksualiteit een ziekte genoemd in het internationaal psychiatrisch handboek (DSM). Onder psychiaters was er in deze tijd veel steun om homoseksualiteit als ziekte te behandelen. Pas in 1987 werd homoseksualiteit als stoornis geschrapt uit het handboek.
Het protesteren en bepleiten van emancipatie, acceptatie en integratie van homoseksuelen heeft er ook voor gezorgd dat er anders naar stereotypen wordt gekeken. Lesbische vrouwen zijn allang geen standaard butch- of femmetypes meer. Een lesbische vrouw hoeft zich niet meer standaard te kleden in een tuinbroek of kort haar te dragen. De term lipstick lesbian nam zijn intrede, dit betekent dat een lesbische vrouw het haar lang draag, make-up op heeft en net zo modieus is als heteroseksuele vrouwen.
De 21e eeuw: lesbisch zijn en lesbianisme
De 20ste eeuw was een tijd van veel positieve veranderingen voor lesbische vrouwen. Toch werd er nog veel in hokjes gedacht en werd homoseksualiteit door velen nog niet geaccepteerd. De 21ste eeuw heeft nog meer sociale acceptatie gebracht. Zo was Nederland het eerste land dat het homohuwelijk legaliseerde, dat werd gedaan in 2001. België volgende in 2002 waarna steeds meer landen het voorbeeld volgden.
Hoe kan ik je helpen?
Vrouw uit de Kast is er voor vrouwen die twijfelen over hun geaardheid of lesbische vrouwen die vastlopen in hun leven. Ik sta naast je in je zoektocht naar je gevoelens. In de afgelopen jaren heb ik meer dan 500 vrouwen mogen begeleiden met allerlei vraagstukken rondom geaardheid.
Ik help je op de volgende manieren:
Persoonlijke begeleiding
Je kunt bij mij terecht voor persoonlijke begeleiding tijdens een 1-op-1 traject. Wil je dit, dan kun je een vrijblijvende matchcall inplannen in mijn online agenda.
Online programma: ben ik lesbisch
Het online programma -ben ik lesbisch- is het meest complete programma voor vrouwen die twijfelen over hun geaardheid. In je eigen tempo ga je op onderzoek.
Gratis
Ik vind het ontzettend leuk om mijn kennis en ervaring gratis met je te delen.
100 + blogs
Je vindt meer dan 100 blogs op mijn website met waardevolle tips en adviezen. Je vindt hier zowel ervaringsverhalen als blogs waarin ik mijn kennis met je deel.
Interviews lesbische vrouwen
In de rubriek lesbische verhalen lees je de verhalen van verschillende vrouwen die openhartig over hun coming-out verhaal met jou delen. Ze doen dit omdat ze zelf hebben ondervonden hoe fijn het is als je verhalen van andere vrouwen kunt lezen die hetzelfde meemaken als jij. Zodat je bepaalde dingen kunt herkennen, en je gaat beseffen dat je niet de enige bent die dit overkomt en hiermee worstelt.
Vrouw uit de Kast Podcast
In de Vrouw uit de Kast Podcast vertel ik je alles over hoe je erachter komt of je op vrouwen valt en hoe het gaat na je coming-out. Verder leer ik je alles over kiezen met je gevoel, flirten & daten, lesbische seks en lesbische relaties.