Patronen doorbreken en veranderen naar wie jij bent

Gewoonten en patronen kunnen zinvol zijn. Alleen niet allemaal en ook niet altijd.  Sommige zijn hardnekkig en simpelweg gewoon irritant. Zeker patronen die maar terug blijven komen en je niet veranderd krijgt. Het doorbreken van patronen kan daardoor lastig en frustrerend zijn.

Verander alleen voor jezelf

Je kunt pas veranderen als je last hebt van iets wat je doet. Als jij er geen last van hebt, dan is er waarschijnlijk ook geen reden om er iets aan te veranderen. De noodzaak ontbreekt dan.

Wanneer je ergens wel last van hebt, heb je alsnog altijd zelf de keuze om er wel of niet iets mee te doen. Een consequentie van er niets aan doen kan zijn dat je verder verwijderd raakt van wat bij je past of wie je bent.

Verander alleen wanneer je dit zelf ook zo vindt, niet omdat iemand anders vindt dat jij moet veranderen. Het is jouw leven, het is jouw keuze, maak deze keuze dan ook voor jezelf en niet voor een ander.

Inzicht

Soms kan je omgeving wel zinvol zijn in het signaleren van patronen of gedragingen. Dat je werkgever, een vriendin of je partner je wijst op een patroon waar hij/zij telkens tegenaan loopt.

Je weegt dan altijd voor jezelf af of jij daadwerkelijk zelf belemmeringen voelt op dit gebied. Veranderen voor je omgeving is vaak zinloos, je houdt het niet vol, omdat het je simpelweg niet past. Veranderingen dankzij de inzichten van je omgeving zijn wel zinvol, zij kunnen je soms net op dingen wijzen die je zelf even niet zo helder ziet.

Patronen veranderen

Verandering is niet gemakkelijk, het vraagt zelfreflectie, inzicht en doorzettingsvermogen. Allemaal met het doel om de persoon te worden die je van binnen bent. In dit lastige proces ga ik je begeleiden. “Alles begint met inzicht”, zegt ik altijd. Zonder inzicht geen verandering.

Kijk of je voor jezelf antwoord kunt krijgen op de onderstaande vragen:

1. Van welk patroon heb je last?
2. Hoe ziet het patroon eruit?
3. Welke problemen ervaar je door dit probleem?
4. Waarom wil je dit patroon veranderen?

Wanneer je het lastig vindt om antwoord te geven op deze vragen kan een afspraak voor een coachingsgesprek of familieopstelling zinvol zijn. Hierdoor komen onbewuste patronen naar boven. Ik kijk vervolgens met je mee en samen formuleren we de antwoorden op bovenstaande vragen.

Inzicht in jouw patronen

Wanneer je antwoord hebt op bovenstaande vragen heb je duidelijkheid over het patroon waar jij aan wilt werken. Hieronder geef ik het voorbeeld van Sannie.

Voorbeeld Sannie:

• Van welk patroon heb je last?
  Ik durf mij niet te uiten, zowel niet op mijn werk tegenover collega’s als tegenover mijn partner in mijn relatie.

• Hoe ziet het patroon eruit?
  Op mijn werk heb ik het gevoel dat mijn collega’s over mij heen denderen. Ik durf geen nee te zeggen als ze vragen of ik iets van ze over kan nemen. Ook vind ik het lastig om ergens tegen in te gaan als ik iets anders zie dan de rest.

In mijn relatie wil ik meer over gevoelens praten, ik wil graag delen wat er in mij speelt alleen durf ik het niet. Ik voel mij verder wel op mijn gemak, we zijn inmiddels 15 jaar getrouwd, maar echt mijzelf uiten lukt niet, het lijkt wel of het blokkeert.

• Welke problemen ervaar je door dit patroon?
  Ik kom steeds in situaties waar ik eigenlijk niet in hoef te komen als ik mij leer te uiten en mijn grenzen leer aan te geven. Dan kan ik ook gewoon tot 17.00 uur werken en gaan projecten ook eens op mijn manier.

In mijn relatie merk ik dat ik de diepgang mis, de echte verbinding die ik wel bij andere stellen zie. Ik wil eigenlijk gewoon heel graag dat mijn partner mij echt ziet, alleen is dat lastig wanneer ik mij niet uit of vertel wat er in mij omgaat.

• Waarom wil je dit patroon veranderen?
  Ik ben zo moe van al het extra werk dat ik doe en het continu uitvoeren van opdrachten die ik eigenlijk niet wil. Ook baal ik van mijn relatie, ik ben op deze manier echt niet gelukkig. Ik denk dat als ik leer om mij te uiten, dat dit al een heel stuk veranderd.

De 7 fasen van patronen doorbreken

Sannie heeft door het beantwoorden van bovenstaande vragen duidelijk wat en waarom ze wil veranderen. Ze heeft duidelijk wat het haar oplevert als ze met dit patroon aan de slag gaat. Patronen kun je niet van de een op de andere dag veranderen. Dit kost maanden en soms jaren de tijd om dit helemaal eigen te maken.

In mijn persoonlijke leven en in mijn coachingspraktijk zie ik de volgende fasen wanneer ik met een cliënt aan de slag ga om patronen te doorbreken. Ik deel deze 7 fasen met jou, zodat je kunt lezen hoe verandering in zijn werk gaat. Bij elke fasen zal ik de werksituatie van Sannie als voorbeeld nemen.

Fase 1 | Formuleren probleem – ontstaan – momenten

In de eerste fase ga je uitzoeken wat het probleem precies is. Dit kun je doen door de bovenstaande vragen te beantwoorden. Daarnaast is het zinvol om met een coach of hulpverlener te kijken naar het ontstaan van dit patroon, hoe komt het dat je dit patroon in je leven hebt?

Tevens zoek je uit op welk momenten dit patroon ontstaat. Bij veel patronen kan het zijn dat je deze bijvoorbeeld alleen hebt op momenten dat je niet jezelf kunt zijn of onzeker bent. Andere patronen zijn er altijd.

Voorbeeld Sannie:

Sannie haar patroon hebben we hierboven uitvoerig omschreven. De oorzaak van haar probleem ligt in haar jeugd. Sannie heeft nooit geleerd om zich te uiten, ze is gepest als kind en heeft hierdoor geleerd dat ze beter haar mond kan houden en zich niet kan uiten. Deed ze dit wel dan volgde er altijd iets negatiefs.

Sannie haar patroon uit zich dan ook vooral in sociale context, in relatie met anderen, zowel op het werk als in de privésfeer. Sannie weet wel heel goed wat ze voelt en ervaart, hierin zit geen probleem.

Fasen 2 | Het patroon achteraf herkennen.

In de eerste fase wordt het patroon zichtbaar. In de tweede fase weet je wat het probleem is en ga je deze herkennen in jouw leven. Je wordt je er bewust van dat het er is. Alleen herken je het nog niet gelijk. De eerste herkenning is vaak achteraf wanneer je er met iemand over praat of als je bijvoorbeeld ‘s avonds je dag aan het overdenken bent. Ineens ontstaat het ping-moment, de kwartjes vallen en je beseft je wat er precies gebeurde.

Voorbeeld:
Sannie heeft overgewerkt en kwam pas om 18.30 uur thuis. Hierdoor moest ze snel eten en haasten, omdat ze om 19.30 uur had afgesproken met een vriendin in de sportschool. Nog moe van de spinningles overdenkt Sannie haar dag in bed.

Ze baalt er zo van dat ze zich zo gehaast voelt. En ineens is daar het ping-moment: ik heb om 16.30 uur van Carla nog wat werk overgenomen, omdat zij haar dochter van de opvang moest halen. Als ik dat niet had gedaan, dan had ik gewoon om 17.00 uur weg gekund. Maar ja, Carla had geen mogelijkheid en ik wel.

Fase 3 | Het patroon steeds sneller herkennen.

Doordat je actief bezig bent met je patroon zul je het steeds vroeger herkennen. In fase 2 herken je het pas een tijd later als je toevallig aan de situatie of de gevolgen denkt. In fase 3 zul je merken dat het moment dat je het signaleert steeds dichter tegen het moment dat het gebeurde aan komt te liggen.

In het bovenstaande voorbeeld van Sannie zal zij steeds vroeger het ping-moment krijgen dat ze de opdracht van Carla niet had moeten overnemen. In fase 2 was dit pas veel later, in fase 3 zal dit moment steeds vroeger komen. Vaak gaat dit stapsgewijs en ontdekt ze het eerst als ze thuis komt van de sportschool, daarna op het moment dat ze naar de sportschool toe gaat, daarna op het moment dat ze thuis komt van haar werk.

Kortom, het ping-moment verschuift steeds meer naar het moment van het patroon toe.

Fase 4 | Het patroon net na de gebeurtenis herkennen.

In fase 4 zul je merken dat je het patroon steeds vroeger gaat herkennen, je bent al goed bezig! Je herkent het vaak net nadat de gebeurtenis heeft plaatsgevonden. In het voorbeeld van Sannie ziet dat er als volgt uit:

Op het moment dat Carla om 16.30 uur vraagt of Sannie haar opdracht kan afmaken, omdat ze haar kind moet ophalen van de opvang, zegt Sannie: “Ja is goed, leg maar neer.” Carla legt het dossier op haar bureau neer, bedankt haar en loopt het kantoor uit. Op het moment dat Carla uit het zicht is denkt Sannie: “Nu doe ik het weer, ik ben weer in mijn valkuil gestapt. Wat stom dat ik het niet eerder door had.”

Fase 4 gaat vaak gepaard met zelfverwijt. “Wat stom dat ik weer in mijn valkuil ben gestapt. Ik leer het nooit.”

Zie deze zelfverwijten maar als een mooi cadeau. Het is niet stom dat je erin trapt, je bent supergoed op weg, je herkent je patroon!

Fase 5 | Het patroon op het moment van de gebeurtenis herkennen.

In fase 5 ben je zo alert geworden op wat je doet dat je het ping-moment niet meer achteraf krijgt, maar op het moment dat het gebeurt. Je valt als het ware in het patroon en op datzelfde moment bedenk je je: “Dit is niet handig.” Alleen heb je op dat moment nog niet de mogelijkheid om dit te zeggen of te veranderen.

Voorbeeld van Sannie:

Op het moment dat Carla om 16.30 uur vraagt of Sannie haar opdracht kan afmaken, omdat ze haar kind moet ophalen van de opvang, zegt Sannie: “Ja is goed, leg maar neer.” En terwijl Sannie dit zegt denkt ze tegelijkertijd: “Shit dit is niet handig, dit wil ik niet meer. Ik heb straks een afspraak in de sportschool en nu moet ik mij hierdoor gaan haasten. ” Carla loopt weg en Sannie maakt de opdracht mokkend af.

Sannie herkent dus het patroon, maar is nu nog niet bij machte om hier actie op te ondernemen. Net als in fase 4 gaat fase 5 vaak gepaard met zelfverwijt. “Zie je wel dat het mij niet lukt. Nu zit ik weer haar werk op te knappen, terwijl ik ook weg moet. Wat stom dat ik hier elke keer in trap.”

Ook in deze fase mag je dit als een mooi cadeau voor jezelf zien. Je bent nog steeds op de goede weg, de fasen horen erbij, hoe vervelend en confronterend ze ook kunnen zijn.

Fase 6 | Het patroon zelf corrigeren.

En opeens is er de dag dat het ping-moment verschijnt op het moment dat de situatie zich voordoet. Je brein gaat even naar het oude patroon, maar schakelt al snel over naar het nieuwe.

Voorbeeld van Sannie:

Op het moment dat Carla om 16.30 uur vraagt of Sannie haar opdracht kan afmaken, omdat ze haar kind moet ophalen van de opvang, zegt Sannie: “Ja is goed, leg maar neer.” En terwijl ze dat zegt beseft Sannie: “Dit kan helemaal niet, ik heb zo een afspraak in de sportschool.” Het besef is het ping-moment bij Sannie. Sannie zegt: “Carla wacht, het spijt mij, ik was vergeten dat ik zelf echt om 17.00 uur weg moet, dus ik kan het helaas niet voor je doen.” “Oké”, zegt Carla, “dan vraag ik het aan Mark. Fijne avond Sannie en tot morgen.” 

Je bent trots op jezelf, je hebt de valkuil herkent waar je vaak in ben gestapt. Het lukte je om het op dat moment te veranderen. Je hebt goed voor jezelf gezorgd, goed gedaan!

Fase 7 | Een nieuw patroon

Dit is de laatste fasen van het veranderen van patronen. Dit heeft echt tijd nodig, bij sommige mensen is dit na maanden, bij de meeste duurt het echter veel langer voordat het nieuwe patroon verinnerlijkt is in je systeem. En dat is niet gek, je hebt dit patroon misschien wel 20 of 30 jaar laten zien, dat heb je niet zomaar even weggepoetst.

In fase 7 zul je merken dat je vanuit je nieuwe patroon denkt. In het voorbeeld van Sannie ziet dit er als volgt uit:

Op het moment dat Carla om 16.30 uur vraagt of Sannie haar opdracht kan afmaken, omdat ze haar kind moet ophalen van de opvang, zegt Sannie: “Ik moet zelf om 17 uur weg, dus dat lukt mij niet.”

Sannie heeft geleerd om haar gevoel te uiten, om goed voor zichzelf te zorgen. Bij deze veranderprocessen heb je echt coaching nodig van een professional, iemand die je ondersteunt bij hoe je dit soort patronen kunt veranderen.

Je zult in fase 7 ook merken dat het niet altijd zo vlekkeloos gaat. Wanneer je moe of overprikkeld bent zul je merken dat je terug kunt vallen naar fase 6 of 5. Dit geeft niets, dit gebeurt!

Ook zul je gaan merken dat het bijvoorbeeld op je werk veel gemakkelijker gaat dan in je relatie met familie of een partner. Zij staan veel dichter bij je, waardoor patronen in deze context zich in een andere fasen kunnen uiten.

Juiste begeleiding

Wanneer je wilt werken aan het doorbreken van hardnekkige patronen heb je een portie geduld, een hoop mildheid, zelfliefde en de juiste begeleiding nodig. Zorg dat je terechtkomt bij iemand die met jou de oorzaak van je patronen kan achterhalen.

Iemand die je stap voor stap door alle fasen heen kan begeleiden en je ondersteunt wanneer er momenten zijn dat je er even goed van baalt. Zelf heb ik ondervonden hoe hardnekkig sommige patronen kunnen zijn. Hoe onbewust je deze kunt leven en hoe ontzettend fijn het doorbreken ervan is. Graag help ik jou hierbij!